Douanetopman bijt van zich af: “Nee, in Nederland is het niet beter”

In de afgelopen maanden bereikten ons vanuit de logistieke sector kritische geluiden over de werking van de douanediensten. Die zouden op het terrein te streng optreden en er slechts op uit zijn boetes te innen, in die mate zelfs dat het ons land opportuniteiten kost om verder te groeien, bijvoorbeeld in de e-commerce.

In dat deelgebied zijn er vaak forse boetes in het geding wanneer de douane vermoedt dat de lading ondergewaardeerd is. En ‘onze’ douane zou maar beter eens een voorbeeld kunnen nemen aan de aanpak van haar Nederlandse collega’s, is vaak te horen. Het beleid zou er meer gericht zijn op dienstverlening en verbetertrajecten, en minder op repressie. Eind vorig jaar bonden de expediteurs de kat de bel aan met een forse kritiek in de Mediafin-kranten: de douane zou te streng optreden.

De animositeit tussen expediteurs en douane is historisch gegroeid. Expediteurs zijn nog altijd beducht voor de grote persoonlijke aansprakelijkheidsclaims die hen boven het hoofd hangen in douanedossiers. Ze bepleiten de verdere uitwerking van het principe van goede trouw in de douanewetgeving. Zo kan vermeden worden dat bepaalde betwistingen automatisch voor de rechtbank eindigen. Er lopen momenteel onderhandelingen om de douanewetgeving in die richting bij te sturen, maar dat is een proces van lange adem. Douanetopman Kristian Vanderwaeren zet tegenover Link 2 Logistics Management de puntjes op de i.

Link 2 Logistics Management: Schrok u van de kritiek?

Kristian Vanderwaeren: Ik heb ervoor gekozen niet op die forse communicatie te reageren. Dat je op die toon terugkoppelt naar je eigen achterban begrijp ik, maar in een reactie voor een algemeen publiek heeft mijn medewerkers en mezelf verrast. Diezelfde dag organiseerden wij in Antwerpen nota bene een seminarie waar we erkenden dat ons sanctiebeleid aan herziening toe is en waar we in dialoog traden met expediteurs. Quid pro quo?

L2LM: Het zit u hoog?

K.Vanderwaeren: Het zit me niet speciaal hoog, het is ook niets persoonlijks, maar de timing was ongelukkig. Aan de onderhandelingstafel is de toon gelukkig veel gematigder. Ik ben zelfs bereid om een groot deel van de kritiek te accepteren. De hervorming van het sanctierecht staat sinds mijn aantreden op de agenda. En ja, het uitwerken daarvan heeft veel te lang geduurd, maar het is evenwel niet eenvoudig: het is een materie die een heel specifieke kennis vereist binnen de betrokken diensten, academici en kabinet.

L2LM: De aanpak op het terrein wordt wel als streng(er) ervaren.

K.Vanderwaeren: De wereld is in de afgelopen jaren complexer geworden. We zijn in een oorlogscontext terechtgekomen. En in die context is er goed samengewerkt met de industrie, zodat we informatie konden uitwisselen en relatief vlot ladingen konden controleren. Broodnodig, want het gaat top op heden om veertigduizend containers. Natuurlijk zijn we streng. In opdracht van de beleidsmakers. We willen geen goederen verschepen die kunnen worden benut voor agressie tegen Oekraïne. Idem voor dual use-goederen voor bijvoorbeeld Noord-Korea of Iran.

In het dossier van de onderwaardering is er ook een internationale dimensie. De Europese Commissie stuurt ons land forse facturen, van soms 250 miljoen euro, wanneer ze van mening is dat er te weinig controle gebeurd is.

L2LM: Dat klinkt bijna als een quotum?

K.Vanderwaeren: Nee, uit de berekeningen van de Commissie bleek dat er meer geïnd had moeten worden. Als ik een dergelijke factuur krijg, moet ik ook verantwoording afleggen aan de betrokken overheidsinstanties en mijn minister. Conclusie: om zoiets te vermijden moet je meer gaan controleren. Het faciliterende aspect verdwijnt dan noodgedwongen naar de achtergrond. In Nederland is overigens dezelfde evolutie aan de gang. De regelgeving en de feiten dwingen ons daartoe. Free trade is not a given anymore. We proberen de impact voor de bedrijven zo klein mogelijk te houden. We hebben de haven van Antwerpen niet platgelegd, hé. Ook dankzij de goede samenwerking met de industrie.

L2LM: Waarom voelt de industrie zich dan zo geviseerd?

K.Vanderwaeren: We zijn veel aanweziger op het terrein dan vroeger, om de redenen die ik net schetste. De omgeving is volatieler geworden en daar moeten wij op reageren. Ik ben een grote believer van facilitering. Alleen zitten we in een Europese omgeving die aanstuurt op meer controle. Ook in de strijd tegen de drugs, bijvoorbeeld.

L2LM: Voor veel expediteurs is het juridisch kader een bron van hoofdbrekens. De (persoonlijke) aansprakelijkheid van de expediteur kan verregaande gevolgen hebben.

K.Vanderwaeren: We herzien het sanctiebeleid samen met het kabinet maar dat kost tijd. Mogen wij trouwens van bedrijven verwachten dat ze hun due diligence doen wanneer ze zaken doen met bijvoorbeeld China? Ik ben zelf fiscaal adviseur geweest en heb zelf voor multinationals gewerkt. Ik weet hoe sommige bedrijven de schemerzones van de internationale jurisdicties opzoeken. De vermoorde onschuld spelen kan niet.

L2LM: Kan de douane die due diligence faciliteren?

K.Vanderwaeren: In Nederland bestaan waarschuwingstrajecten voor bedrijven die in de fout gaan, eerder dan vergunningen in te trekken. Die aanpak (verbetertrajecten) hebben we in België ook toegepast op een klein aantal bedrijven. Er is helaas maar een beperkte capaciteit aan mensen en middelen. Je wordt een externe consultant voor het bedrijf. Boeiend voor beide kanten, maar tijdsintensief.

L2LM: De hervorming van het AWDA vordert?

K.Vanderwaeren: Het proces is volop aan de gang. Er is een heel goed overleg met het kabinet en er wordt teruggekoppeld naar de sector. Ook in het nationaal forum komt er overleg. Bedoeling is om eind dit jaar met wetteksten naar het kabinet te gaan. De Europese jurisprudentie wordt opgenomen in die visie en fraude of grove nalatigheid wordt correctioneel aangepakt. Voor andere inbreuken worden administratieve sancties ingevoerd, die worden gestroomlijnd.

L2LM: Er wordt vaak gerefereerd naar Nederland. Daar zouden de zaken beter geregeld zijn dan hier.

K.Vanderwaeren: Dikke flauwekul, schrijf dat maar op. In Nederland hoor je waaien dat in Antwerpen alles kan. Krèk het tegenovergestelde dus. Vergeet het. Onze Nederlandse collega’s zetten ook de puntjes op de i. De cultuur is er misschien anders. Nederland heeft een overlegmodel, maar is ook kordater in de beslissingen. In België is er meer een cultuur van onderhandelen waarbij je elkaar inzake boetes vaak ergens halfweg vindt.  Maar de onderhandelingsmarge die we vroeger hadden is kleiner geworden: wij worden immers aangestuurd door het Europees parket.

We overleggen ook met Nederland. Zeker de drugstrafiek noopt ons ertoe een gemeenschappelijke lijn uit te zetten. En ja, dan krijgt controle voorrang op dienstverlening Je kunt geen compromissen sluiten in die strijd. Ook de Europese douane-unie moet worden hervormd om de grenzen en trafieken beter te bewaken. Wat win je wanneer jouw controlebeleid er enkel voor zorgt dat de trafikanten Antwerpen verlaten en elders in Europa een andere maas in het net gaan zoeken?

lees ook

Aankomende Events

ONTVANGT U ONZE WEKELIJKSE NIEUWSBRIEF NOG NIET? MELD JE DAN NU AAN!

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
transport media logo