Niet alleen in België staan bepaalde praktijken in de sector van de “last mile delivery” ter discussie. In Nederland hebben de inspectiediensten er ook een aantal aan het licht gebracht. Onder druk hebben de vier grootste pakketvervoerders echter corrigerende maatregelen genomen… maar ze blijven druk uitoefenen op de tarieven die ze aan hun onderaannemers geven.

In Nederland wordt 75% van de pakketten door onderaannemers vervoerd en/of bezorgd. Sinds 2017 zijn bij controles verschillende soorten frauduleuze praktijken aan het licht gekomen: illegale arbeid, buitensporige werktijden, zwartwerk, valse rijbewijzen, oneerlijk lage tarieven, niet-betaling van belastingen en sociale bijdragen enzovoort. De wijze waarop de controles zijn georganiseerd en de resultaten ervan openbaar zijn gemaakt, lijkt echter wel resultaat op te leveren, nadat de Arbeidsinspectie een project is gestart dat er onder meer in bestaat druk uit te oefenen op de gehele onderaannemingsketen in het algemeen en het onderwerp naar de bestuurskamers van de betrokken concerns te brengen.

In 2020 en 2021 hebben PostNL, DHL, GLS en DPD (met een gezamenlijk marktaandeel van 95%) diverse maatregelen genomen om zowel eerlijke concurrentie als behoorlijke arbeidsvoorwaarden en beloning voor het personeel van onderaannemers te waarborgen. Dit jaar bleven de inspectiediensten de toepassing van de bestaande regels controleren, maar ondervroegen zij ook de “grote vier” en vele onderaannemers om na te gaan of de nieuwe maatregelen effect beginnen te sorteren. Het verslag dat eind november werd gepubliceerd lijkt aan te tonen dat dit deels het geval is geweest.

De belangrijkste maatregelen van PostNL (55% van de Nederlandse markt), DHL (35% van de markt), GLS en DPD zijn de volgende:

• Intensivering van de controles bij onderaannemers
• IT-instrumenten zoals routing-, tracking- en controletoepassingen versterken
• Het gebruik van instrumenten zoals Paychecked verplicht stellen, waarbij een bedrijf moet aantonen dat het zijn werknemers betaalt overeenkomstig de CAO en dat de personeels- en loonadministratie in orde is.
• Auditsystemen ontwikkelen
• Aanstelling van veiligheidsfunctionarissen voor onderaannemers
• de informatie over de eisen en verplichtingen van onderaannemers verbeteren
• Betere selectie van nieuwe onderaannemers
• Elke onderaannemer eenmaal per jaar controleren en zo nodig onderaannemingscontracten beëindigen

Uit de in de loop van 2022 gevoerde gesprekken blijkt een verbetering van de situatie, maar ook de hoeksteen van het systeem van onderaanneming in de pakketsector: de steeds grotere druk op de aan de bezorger betaalde tarieven. Verschillende onderaannemers geven aan dat zij het eens zijn met de regels en met de verscherpte controles, maar dat zij de lage tarieven niet aankunnen… en dat het niet naleven van bepaalde regels vaak de enige manier is om een faillissement te vermijden.

De gestructureerde aanpak van de Nederlandse Arbeidsinspectie kan echter nog een ander heilzaam effect hebben gehad: PostNl kondigde in augustus aan dat zij haar personeel in loondienst zou verdrievoudigen… in Nederland.