De tijd dat drones als gadgets werden beschouwd, ligt intussen ver achter ons. Van de vele toepassingen waarin ze zich hebben bewezen, is de medische sector misschien wel het meest overtuigend. Een Belgische speler ontwikkelt er autonome, geïntegreerde oplossingen die perfect inspelen op de noden van moderne ziekenhuizen. Zo zou het CHU van Luik binnenkort zijn verschillende sites via drones kunnen verbinden.

Autonoom transport in al zijn vormen stond recent centraal tijdens een event van ‘Logistics in Wallonia’ over het EDIH Walhub-project (Europees Digitaal Innovatiecentrum). Een van de sprekers, Johan Van den Eede, Sales Specialist Intralogistics bij Siemens, stelde het Drone Cargo Port-project voor dat wordt ontwikkeld door het Antwerpse bedrijf Helicus en waarvoor Siemens technologische ondersteuning biedt. De ambitie? Dringend medisch transport per drone tussen zorginstellingen mogelijk maken.
Bij chirurgische ingrepen, bijvoorbeeld bij kanker, bepaalt een snelle weefselanalyse of de chirurg nog meer weefsel moet wegnemen. Die analyse moet binnen de 30 minuten gebeuren, maar het laboratorium bevindt zich vaak op een andere locatie. Met een drone kunnen de resultaten tijdig worden geleverd om de operatie gericht bij te sturen. Ook voor andere medische noodgevallen, zoals het vervoer van bloedzakken, is de drone inzetbaar.

Autonome structuur

“Het concept is des te relevanter,” legt Johan Van den Eede uit, “omdat ziekenhuizen steeds meer centraliseren en in netwerken functioneren, omdat het merendeel van de transporten in deze sector niet op aanvraag gebeurt, en omdat wegverkeer geen enkele garantie biedt op stipte levering.”
De Drone Cargo Port (DCP) is een geautomatiseerde infrastructuur die gekoppeld is aan een ziekenhuis en volledig geïntegreerd wordt in de ziekenhuislogistiek. Ze huisvest de drone, zorgt voor herlaadbeurten en automatiseert het volledige proces vóór, tijdens en na de vlucht – inclusief het verkrijgen van de vliegvergunning. Voor een werkend systeem zijn uiteraard soortgelijke installaties nodig aan zowel vertrek- als aankomstzijde.

“Met steun van de EU in het kader van de Horizon Europe-projecten hebben we een werkende DCP-piloot ontwikkeld tussen het Jan Yperman-ziekenhuis in Ieper en een satellietcentrum in Diksmuide,” legt Alain Uyttenhoven uit, Corporate Relations Director bij Helicus. “Daarnaast voeren we gesprekken met het CHU van Luik, dat ons heeft gevraagd de mogelijkheid te onderzoeken om zijn verschillende sites met onze DCP’s te verbinden.”

De Drone Cargo Port is een geautomatiseerde infrastructuur, gekoppeld aan een ziekenhuis, die volledige integratie in de ziekenhuislogistiek garandeert.

België aan de top

Medische droneleveringen zijn op zich niet nieuw. Al bijna tien jaar redden kleine onbemande toestellen dagelijks mensenlevens in Afrika (zie kader) door bloed en medicijnen te leveren op plaatsen waar wegtransport te veel tijd zou kosten en waar lucht- of helikoptervervoer te duur zou zijn.
Maar wat in Afrika werkt, geldt niet per se elders. Zeker niet in Europa, waar het luchtruim streng gereguleerd is. Toch komt er verandering, en België speelt daarin een voortrekkersrol. Zo vond op 20 maart in Brussel de allereerste dronevlucht met actieve ‘deconflictie’ plaats in het gecontroleerde luchtruim van een internationale luchthaven. Een symbolische én veelbelovende vlucht, aangezien het Belgische luchtruim het derde drukste ter wereld is wat betreft luchtverkeer. Johan Decuyper, CEO van skeyes: “Deze vlucht bewijst dat we klaar zijn om de volgende stap te zetten met drones voor ‘beyond visual line of sight’-operaties in de buurt van complexe luchtruimen rond luchthavens.”

De Drone Cargo Port van Helicus automatiseert het volledige proces van medische levering.

U-space: de sleutel

Deze vlucht luidt het kader in dat op Europees niveau vorm krijgt rond het principe van U-Space: infrastructuren die de integratie van drones in het luchtvaartecosysteem mogelijk maken via zones met een hoog niveau van automatisering en digitalisering.
Sinds 2023 loopt zo’n U-Space in testfase in de Haven van Antwerpen-Brugge. Die zal dit najaar volledig operationeel zijn. Hij maakt het nu al mogelijk voor bedrijven zoals SGS (Nvdr: wereldleider in testen, inspectie en certificering) om gebruik te maken van de autonome drones van ADLC voor het vervoer van petrochemische stalen van BASF Antwerpen naar het analysecentrum. Een transportmethode die zes keer sneller én 80% minder vervuilend is dan over de weg, en tegelijk de operationele efficiëntie van het bedrijf verhoogt.
De ontwikkeling van deze U-Spaces wordt dus werkelijkheid, en het is allerminst onredelijk te denken dat – mits naleving van de regelgeving – het Drone Cargo Port-project van het CHU van Luik in 2026 operationeel zou kunnen zijn, zoals Helicus hoopt. Een evolutie die de deur opent naar tal van andere toepassingen die gereguleerd zullen moeten worden…

Het voorbeeld van Rwanda

De drones van Zipline redden al sinds 2016 levens in Afrika.

Onder impuls van het Amerikaanse bedrijf Zipline zijn autonome medische droneleveringen sinds 2016 sterk gegroeid in Rwanda. Vanuit twee distributiecentra in het land wordt vandaag continu gevlogen, met tot 60 drones tegelijk in de lucht – dag en nacht. Samen leggen ze per etmaal meer dan 65.000 km af en leveren meer dan 7.700 producten. Aanvankelijk draaide alles om bloedzakken en andere medische goederen, zoals vaccins en medicijnen, die via parachute worden afgeleverd bij zorginstellingen. Intussen zijn daar producten bijgekomen voor de toeristische en landbouwsector, en ook diverse levensmiddelen.

Het Rwandese voorbeeld kreeg navolging in andere Afrikaanse landen zoals Ghana, Nigeria, Ivoorkust en Kenia, maar ook in de VS en Japan. In maart van dit jaar meldde Zipline dat het de kaap van 1,4 miljoen leveringen per drone had overschreden, goed voor 160 miljoen afgelegde kilometers.