De transportsector staat voor ernstige uitdagingen: een drastische verlaging van de vervuilende uitstoot en het vastlopen van het verkeer in een context van groei en verbrokkeling van de uitwisselingen. Het gaat nochtans om een reeds sterk geoptimaliseerde sector, hoewel dat meestal op individuele basis, en de technologische vooruitgang alleen zal niet voldoende zijn.
Op een meer intensieve manier samenwerkingspraktijken ontwikkelen, zoals het voorbeeld van twee Waalse groeves die dezelfde trein delen naar Paris, is één van de nieuwe wegen die kunnen gebruikt worden om de sector te verbeteren.
De economische en ecologische voordelen zijn veelbetekenend (15 à 30 %), dankzij de verbetering van de beladingsgraad en de mobilisatie van een kritische massa (afkomstig van verschillende verladers), wat het inschakelen zou kunnen rechtvaardigen van het spoor of de binnenvaart.
Er zijn nochtans voorafgaande voorwaarden te vervullen: de compatibiliteit van de betrokken stromen (geografie, reistijden, producten), technische kwesties met betrekking tot het materieel, enz… Maar zelfs met een theoretisch solide business case zijn het vooral de ‘soft skills’ die bepalend zullen zijn:
- Bij elke verlader heeft men nood aan een ‘kerngroep’ die zich echt inzet om het project te laten slagen met creativiteit en beschikkend over een zekere autonomie.
- De persoonlijke vertrouwensrelaties bepalen het succes van deze stap, vandaar het belang om te beginnen op lokaal niveau (industriezones, havenzones) of op sectoraal niveau waar vaak reeds een informele band bestaat.
- Een publieke speler kan ook de geïnteresseerde bedrijven rond zich verzamelen, terwijl de betrokkenheid van een neutrale maar ervaren derde nuttig is om bijvoorbeeld wettelijke kwestie toe te lichten.
De meest gebruikelijke aanpak bestaat er in met kleine stappen vooruit te gaan, via pilootprojecten. Vaak mondt dat uit in gemotiveerde pioniers en een tijdelijke bijstand van de openbare macht (studies, realisatie, testen). De cruciale kwesties van transparantie en vertrouwelijkheid, verdeling van de capaciteit of de winst worden geleidelijk aan verfijnd tot men tot een robuust geheel komt.
‘success stories’ zijn onmisbaar om de kijk hierop te veranderen. Maar zelfs de afgebroken ervaringen houden interessante lessen in. Deze cultuur van samenwerking (tussen bedrijven, tussen publiek en privé) en pilootprojecten moet zich meer manifesteren om in te spelen op de hedendaagse uitdagingen.
Mathieu Nicaise,
Consultant