Regio Kust – West-Vlaanderen – Een zee van opportuniteiten

De kustregio kenmerkte zich lang als een perifeer gebied maar profiteert nu van de maritiem optimale ligging. De haven van Zeebrugge ontwikkelde zich tot de grootste autohaven ter wereld en een bliksemsnelle en Brexitproof shortseahub. De containertrafiek kreeg er een boost en de fusie Port of Antwerp-Bruges zwengelt het logistieke aanbod aan. In Oostende durft de haven opnieuw internationaal te denken en wordt op de luchthaven geïnvesteerd in een ‘cargo village’.

West-Vlaanderen is de enige provincie aan zee en dat schept letterlijk een zee aan opportuniteiten. In de voorhaven van Zeebrugge kunnen de schepen onmiddellijk tegen de kades aanleggen, zonder te moeten laveren door sluizen, toegangskanalen of bochtige rivieren. Dit biedt grote voordelen voor schaalvergroting en snelheid, besefte de Chinese groep COSCO Shipping Ports (CSP) toen ze in 2017 de deepsea containerterminal van het Deense APM Terminals (Maersk) aan het Albert II-dok overnam.

CSP zocht voor het grote Chinese expansieplan een toegangspoort tot Noord-West-Europa en het toenmalige havenbestuur van Zeebrugge snapte direct dat dit een kans was voor het aantrekken van overslag en logistieke diensten. CSP kreeg 1.200 meter diepzeekade met daarachter een bruikbare oppervlakte van 47 hectare ter beschikking. De Chinezen investeerden sindsdien zwaar in het aantrekken van containerlijnen en het verder ontwikkelen van de terminal. De kranen werden verhoogd, de terminalinfrastructuur kreeg een update, er werd personeel aangeworven en havenarbeiders aangetrokken. In het eerste jaar 2018 werd bijna 400 miljoen TEU behandeld, tegen 2021 was tot bijna 1 miljoen TEU opgelopen. Vorig jaar werd ondanks de wereldwijde containermalaise in het najaar toch een vooruitgang naar 1,07 miljoen TEU genoteerd. CSP investeerde ook in magazijnen en mensen voor de logistieke behandeling.

“We zijn ambitieus en willen snel groeien naar 2 miljoen TEU en dan binnen de tien jaar 3,5 miljoen TEU”, sprak CEO David Liu in maart 2022 bij het verlengen van de concessie tot 2065 (!). “Wij hebben een sterk vertrouwen in de toekomst. Wij horen dat de operatoren het voorheen moeilijk hadden om in Zeebrugge te groeien. Maar COSCO Shipping Ports behoort tot de grote scheepvaart- en logistieke groep COSCO die op zoek was naar een eigen hub in West-Europa. Onze snelle groei toont dat die strategische inschatting correct was. Onze verhoogde trafiek is ook goed voor de lokale volumes van de haven.”

Cluster van transport en logistieke spelers

De invulling van de containertrafiek kreeg een boost door de fusie van Zeebrugge met Antwerpen. “Daardoor moeten rederijen en expediteurs niet langer twijfelen tussen twee concurrenten, maar kunnen ze hun vracht zeer gericht plannen volgens de herkomst en de bestemming”, zegt Dirk De fauw, ondervoorzitter van Port of Antwerp-Bruges en burgemeester van Brugge (CD&V). “Ladingen met betrekking tot het achterland zoals het Ruhrgebied gaan meteen via Antwerpen, maar alles voor de shortsea feeder-diensten met het VK, Scandinavië, Spanje en Portugal, gaat het snelst via Zeebrugge. Ook containerrederijen die hier voorheen zelden of nooit kwamen, gebruiken de haven nu steeds meer als afleidingsplatform bij congestie in Antwerpen.”

De intercontinentale containerstroom bij CSP versterkte het bestaande shortsea- en hinterlandnetwerk en gaf zuurstof aan een cluster van transporteurs over water, weg en spoor. Bijvoorbeeld logistieke behandelaars als ECS en NDQ Logistics namen dit jaar (bijkomende) spoorgebonden magazijnen in gebruik en Ziegler en Intertrans openden vestigingen die op het VK gericht zijn. Zelfs de gloednieuwe magazijnen Zeebrugge Green Logistics van de Belgische vastgoedgroep Intervest steunen op een oorspronkelijk concept van de Chinese groep Lingang om zich volledig aan de connecties van CSP te koppelen. Ook Aziatische reefer-containers vinden hun weg naar de talrijke magazijnen voor gekoelde en diepgevroren voeding in de nabije omgeving.

Snelle en Brexitproof rorohaven

Door zijn ligging profileert Zeebrugge zich als een roro-snelweg naar het VK, goed voor zowat de helft van de jaarlijks bijna 50 miljoen ton goederen. Van bij de eerste signalen dat het met de Brexit menens zou worden, werd nog sterker ingezet op onbegeleid transport. Tegelijk stichtten het toenmalige havenbestuur MBZ en de vereniging van private havenbedrijven Apzi-Voka in 2018 het havenbreed digitaal platform RX/SeaPort. Hoofddoel: door een snelle en efficiënte uitwisseling van douanedocumenten de goederentrafiek brexitproof maken. “Dat is gelukt want nergens ontstonden vanaf 1 januari 2021 de gevreesde files”, zegt commercieel directeur Wim Fossaert. “RX/Seaport bewijst zijn nut als een uniforme en gemakkelijke manier om douanedocumenten door te sturen en een totaal overzicht van de procedure te krijgen. Een honderdtal grote en kleine spelers uit alle takken van de logistieke keten zijn klant. Sindsdien werden al meer dan 50 miljoen berichten geproduceerd en verwerkt. Stel je voor dat je daarvoor telkens met een papier bij de Douane moet aanschuiven.”

Binnen het rorosegment is Zeebrugge ook de grootse autohaven ter wereld. In deze draaischijf voor wereldwijde en intra-Europese autotrafiek werken in de logistieke behandeling en afwerking van de wagens evenveel duizenden mensen als in een stevige autofabriek.

Oostende ter zee en in de lucht

Hoewel Oostende sinds tien jaar niet meer over een roro-dienst beschikt, kreeg de havenstad een nieuw elan. Na het afronden van het eerste luik windturbineparken, kreeg de REBO-terminal in de voorhaven een nieuwe toekomst voor maritieme trafiek. “Hiervoor sloegen we de handen in elkaar met de Britse, wereldwijde terminaloperator Nectar Group”, zegt director business development Steve Declercq van Haven Oostende. “Die is gestart met ladingen stukgoed en wij bouwen momenteel een nieuwe loods voor al wie van onze haven gebruik wil maken. Intussen begon rederij van estuaire barges PortConnect met wekelijks containerdienst naar Zeebrugge en Antwerpen, die bij de Oostendse industrie in de smaak valt.”

Enkel kilometers verderop wordt op de internationale luchthaven Oostende-Brugge zwaar geïnvesteerd in een Cargo Village. Lokaal vastgoedgigant Versluys richtte daarvoor een divisie voor logistiek vastgoed op. De bijkomende faciliteiten moeten de komende jaren Oostende een plaats op de internationale kaart voor luchtvracht geven. Daarbij wordt sterk gemikt op onder meer e-commerce.

Roel Jacobus