Dit opiniestuk verscheen in LOGISTICS Management 70.
Politieke risico’s waren lange tijd het exclusieve domein van mijnbouw-, fossiele energiebedrijven en enkele plantagehouders. Maar die tijd is voorbij. Onderzoek van McKinsey toonde aan dat 84% van de ondervraagde CEO’s en kaderleden verwachtte dat geopolitieke instabiliteit impact zou hebben op wereldwijde bedrijven. Maar niet enkel grote bedrijven komen in de problemen door politieke disruptie te negeren. Dat ondervonden de Belgische en Nederlandse fruittelers die in 2014 hun appels en peren plotseling niet meer naar Rusland mochten uitvoeren.
Wat is er dan veranderd? In de jaren negentig zagen we een versnelling van de globalisering. Bedrijven namen voormalige Sovjetstaten, China en steeds meer landen in Azië en Afrika op in hun toeleveringsketens. Diezelfde landen werden daarnaast ook als afzetmarkt steeds belangrijker. Maar vandaag eisen China, Rusland en vele andere landen steeds meer hun plaats op in het internationale systeem en komen daarbij steeds meer in conflict met andere landen. De veranderende machtsverhoudingen, het succes van autoritaire leiders en grondstoffenschaarste zorgen ervoor zorgen dat de trend naar meer politieke disruptie niet zal verdwijnen de komende jaren.
Geopolitieke geschillen worden soms, zoals in Oekraïne, met geweld uitgevochten, maar vaker gebruiken landen economische wapens. Ze gebruiken elkaars afhankelijkheden om druk uit te oefenen. De VS gebruikt financiële sancties omdat bijna alle landen het Amerikaanse financiële systeem en de dollar gebruiken in internationale handel. China gebruikt haar grote markt, die voor veel bedrijven te belangrijk is om te negeren. Ook de export wordt steeds meer gemanipuleerd. De Amerikanen proberen de Chinese economische en militaire ontwikkeling te remmen met exportcontroles op technologie. China zet haar grondstoffen dan weer steeds vaker in om bedrijven en landen te beïnvloeden.
De komende jaren zullen steeds meer bedrijven geconfronteerd worden met politieke disruptie. Om je als bedrijf hierop voor te bereiden is het essentieel om het eigen geo-economische netwerk van je bedrijf in kaart te brengen. Weten tussen welke landen je grondstoffen, intermediaire en finale producten reizen, wordt essentieel om zicht te krijgen op waar de risico’s voor politieke disruptie zich bevinden.
Hierin kan de logistieke sector een belangrijke rol spelen. Voor veel bedrijven is hun logistieke keten niet altijd even zichtbaar. Door deze zichtbaarheid te vergroten kan de sector andere bedrijven helpen bij het zich voorbereiden op geopolitieke verstoringen en de impact hiervan verminderen.
Hans Diels is expert geopolitiek en toekomstdenker bij het ondernemersplatform ETION. Dit jaar verscheen zijn boek Markt Onder Vuur – Hoe politieke conflicten de economie verstoren (en wat we eraan kunnen doen) bij LannooCampus.
