Met een aantal gerichte initiatieven wil de haven van Antwerpen de mobiliteit verbeteren. Daarbij staat de modal shift centraal, ook nu de Oosterweelverbinding er echt zit aan te komen. Tom Verlinden werkt sinds 15 oktober 2017 als mobiliteitsmanager bij de Haven van Antwerpen. Als mobiliteitsmanager is hij bezig met alle mobiliteitsmodi in de haven: vrachtvervoer, spoor, binnenvaart, personenvervoer. Voor alle duidelijkheid: Tom Verlinden werkt niet voor de stad Antwerpen of voor het Vlaams Gewest, en dus beperkt zijn bevoegdheid zich tot de haven, al werkt hij uiteraard wel nauw samen met allerlei partners in en buiten de haven. Mobiliteit is in Vlaanderen en dus ook in en om de haven al langer een probleem. Vandaag lijkt er met de Oosterweelverbinding beweging te komen in de problematiek. Is het dan nog nodig bijkomende mobiliteitsmaatregelen te nemen? Ja, klinkt het heel duidelijk. “Het Oosterweelproject zegt ook zeer duidelijk dat een deel van de oplossing bestaat uit het bouwen van nieuwe infrastructuur, maar een ander deel moet komen van de modal shift.” Maar de werkzaamheden kunnen wél zorgen voor meer bewustwording rond de mobiliteitsproblematiek. “Naast de modal shift, die absoluut nodig is, is er ook een mental shift nodig. Wel, die werken en de hinder die ze met zich meebrengen kunnen daarvoor zorgen. Iedereen is er stilaan van overtuigd dat we iets anders moeten doen dan elke dag opnieuw twee uur gaan stilstaan in de wagen.” Binnenvaart en spoor “Op het vlak van de binnenvaart hebben we eigenlijk al heel veel gedaan”, klinkt het. “Binnenvaart is nu al goed voor 38 % van alle goederen die vervoerd worden via Antwerpen. We willen dat aandeel in eerste instantie consolideren. Op dit moment zijn er wat problemen met wachttijden aan de terminals. We hebben een programma om dat aandeel van 38 % minstens te behouden, om op termijn dan toch nog te kunnen groeien, waarbij het onze ambitie is om naar 42 % te gaan voor de binnenvaart.” In vergelijking met de binnenvaart is het spoor minder goed verankerd. Om het aandeel van 8 % via spoor op te drijven, wil de haven vooral inzetten op extra efficiëntie in de haven zelf. Wanneer een trein b.v. in Antwerpen-Noord aankomt, moeten de wagons efficiënter opgesplitst worden, en eventueel gecombineerd met wagons die via andere treinen van andere bestemmingen komen, zodat ze allemaal snel naar de juiste terminal gebracht kunnen worden. Die puzzel telkens opnieuw efficiënt leggen, is een grote uitdaging. Trucks opnieuw in beweging Betekent dat alles dat er geen plaats meer is voor de vrachtwagen in de haven van Antwerpen? Zeker niet, stelt Tom Verlinden gerust. “De truck is ideaal voor goederen die hun last mile vanuit de haven afleggen. Maar voor goederen die verder moeten – ik wil daar nu nog geen kilometeraantal op kleven – kunnen we ons afvragen of we die niet per spoor of binnenvaart op hun eindbestemming kunnen krijgen. Zonder het verkeer dat eigenlijk niet in de haven hoort, zo vervolgt Tom Verlinden, komen de wegen vrij voor diegenen die er wél moeten zijn, zoals de trucks die de first en last mile verzorgen en vandaag stilstaan. Een andere manier om de trucks opnieuw in beweging te krijgen, is meer inzetten op de nachtopeningen. “De nachtopening is vorig jaar gestart op het Deurganckdok. Dat kende een trage start, maar toen het toltarief in de Liefkenshoektunnel ’s nachts is verlaagd, zorgde dat voor een versnelling. We zien nu al heel wat meer ritten ’s nachts gebeuren, maar het kan nog altijd beter.” Het havenbedrijf steunt dan ook de oproep van transportondernemingen om zowel in de haven als bij de verladers in het hinterland meer in te zetten op nachtopeningen. Pieken afvlakken De impact van alle acties die het havenbedrijf onderneemt? Tom Verlinden verwacht er redelijk wat van: als de congestiepieken afgevlakt kunnen worden door de modal split en de betere spreiding van het vervoer over 24 uur, dan kan de impact groot zijn en kunnen we de bestaande infrastructuur beter benutten, klinkt het. “Bovendien spelen wij als Havenbedrijf onze rol als trekker en intermediair, maar worden de initiatieven en actieplannen in zeer nauwe samenwerking met alle stakeholders in de markt gezet. Het jongste ‘Actieplan Containerbinnenvaart’ is daar een mooi voorbeeld van. Daar zijn de investeringen van alle partijen bijzonder groot en zetten we allemaal in om een en hetzelfde doel te bereiken, een vlotte, transparante keten”, zegt hij. Modal shift, ook voor werknemers  Er werken in de haven van Antwerpen meer dan 142.000 mensen. Vandaag gaan velen van hen nog elke dag met de auto naar het werk. Ook dát is een werkterrein voor mobiliteitsmanager Tom Verlinden. “Bedrijven hebben moeite om mensen te rekruteren. Erger nog: er zijn bedrijven die ons laten weten dat er op dit moment mensen ontslag nemen omwille van de mobiliteitsproblemen.” De Haven van Antwerpen heeft vier initiatieven om de haven bereikbaar te houden voor personen:

1. De fietsbus. Dankzij de fietsbus, die sinds 3 april door de Tijsmans- en Liefkenshoektunnel rijdt, kunnen mensen makkelijker van linker- naar rechteroever fietsen en omgekeerd.
2. De waterbus. Er vaart nu al een waterbus tussen Hemiksem en Antwerpen stad. Het havenbedrijf zou die route graag verlengen naar het Noorden.
3. Collectief busvervoer. Tom Verlinden zou graag de bestaande systemen van collectief busvervoer samenbrengen tot een groter geheel dat toegankelijk is voor álle bedrijven in de haven.
4. Elektrische fietsen. Met het openbaar vervoer geraak je niet tot in de haven. “Daarom onderzoeken we nu de mogelijkheid van een collectief elektrisch fietssysteem. Mensen nemen dan ’s ochtends in het station of aan de halte de fiets, laten die overdag op het werk staan en keren ’s avonds met diezelfde fiets terug.”