Naar aanleiding van de presentatie van het jaarverslag van Viapass interviewden we Johan Schoups, administrateur-generaal van Viapass, over de grote veranderingen die het Belgische systeem van kilometerheffing zal moeten ondergaan. Het potentieel voor verandering is er zeker, en het zou beter zijn om het harmonieus te implementeren…

Wat gebeurt er als het contract met Satellic afloopt?

J. Schoups: Het DBFMO-contract met Satellic loopt tot 31 maart 2028, maar kan theoretisch met drie periodes van een jaar worden verlengd. In elk geval zullen we een nieuw contract moeten opstellen, afhankelijk van wat onze drie tolheffende instanties, de drie gewesten en Sofico willen bereiken. Dit is een proces dat minstens drie jaar in beslag zal nemen, aangezien het om zeer complexe materies gaat. Bovendien moet je niet vergeten dat het huidige systeem ontwikkeld is in 2012/2013, wat ons qua IT-ontwikkelingen terugbrengt naar Jurassic Park. In zeven jaar tijd hebben we heel wat technische en operationele expertise vergaard die ons zal helpen om bepaalde punten in het toekomstige DBFMO-contract beter aan te pakken. Maar de gewesten zullen bij het begin van de volgende legislatuur rond de tafel moeten gaan zitten.

Vlaanderen wil zijn tarieven nu al differentiëren naargelang het emissieniveau van een voertuig. Hoe kan dit technisch gebeuren?

J. Schoups: Ten eerste moet worden opgemerkt dat België pas in 2028 verplicht zal zijn om de nieuwe Eurovignetrichtlijn over CO2-tolheffing toe te passen, tegenover 2024 of 2026 voor de landen die nog geen kilometerheffing hadden toen de richtlijn werd gepubliceerd. Ten tweede is het duidelijk dat als we de vergroening van het vervoer willen stimuleren, we niet achterover kunnen leunen en niets doen. We gaan niet op onze lauweren rusten als het gaat om vergroening. Zoals de zaken er nu voor staan, heeft het potentieel voor vergroening van het huidige systeem zijn plafond bereikt, met slechts 3,2% van de vrachtwagens onder de Euro 5-norm. Nu kan elke regio zelf de structuur van zijn heffingen veranderen. Het moet eerst Viapass en de andere twee regio’s informeren met een aankondigingstermijn van vier maanden, dan hebben we ongeveer zes maanden nodig om de tariefstructuur te implementeren en nog eens twee of maximaal drie maanden om het te testen. Van onze kant doen we er alles aan om ervoor te zorgen dat de regio’s op een min of meer geharmoniseerde manier werken, en dit punt zal het onderwerp zijn van onze komende besprekingen met de regio’s.

Er wordt ook gesproken over het uitvoeren van andere taken met behulp van gegevens uit de kilometerheffing, zoals het controleren van bepaalde aspecten van het Mobility Package …

J. Schoups: Technisch gezien zou dit in de toekomst mogelijk zijn, maar eerst zouden de drie regio’s ons het mandaat moeten geven. Ten tweede is er een juridische kwestie die moet worden opgelost: het doel van het huidige systeem is het genereren van tolinkomsten, niet het uitvoeren van controles buiten dat doel. En vooraleer dat kan gebeuren, moet dit alles natuurlijk in overeenstemming worden gebracht met de GDPR-verordening.

Kan het systeem gemakkelijk worden toegepast op andere soorten voertuigen?

J. Schoups: Technisch gezien is het mogelijk, maar we moeten analyseren of het financieel de moeite waard is. Er zou een afweging moeten worden gemaakt tussen de vereiste investering (vanwege het zeer grote aantal voertuigen dat potentieel onder het systeem valt) en de verwachte voordelen (omdat het tarief waarschijnlijk lager zou zijn dan dat voor vrachtwagens). De rest van de kwestie is vooral politiek.

Kunnen transporteurs in de nabije toekomst verdere serviceverbeteringen verwachten?

J. Schoups: We zullen binnenkort een 8ste EETS-operator, Toll Tickets, accrediteren. Daarnaast hebben we een systeem ontwikkeld dat de boete voor de eerste ‘vergeetovertreding’ in een kalenderjaar verlaagt tot €250. Dus als een bestuurder gewoon vergeet te controleren of zijn OBU is ingeschakeld, hoeft hij niet meteen 500 of 800 euro te betalen… En het is de bedoeling dat de relevante wetteksten klaar zijn voor 1 januari 2024.