De geopolitieke spanningen en de vertraagde (Europese) conjunctuur hebben hun impact op de jaarcijfers van 2023 voor de haven van Antwerpen-Zeebrugge. De totale goederenoverslag daalde met 5,5 procent tegenover 2022. Grootste bekommernis is evenwel de rechtszekerheid in de talrijke vergunnings- en investeringsdossiers die in ontwikkeling zijn voor de havenzones van Antwerpen én Zeebrugge.
Het containervervoer in de havens van Antwerpen en Zeebrugge boerde achteruit: 2023 zag een daling van de containeroverslag met 6,3% in ton en 7,2% in TEU, in vergelijking met 2022.
In 2023 liepen 20.156 zeeschepen Port of Antwerp-Bruges aan, een daling met 4,2%. De totale bruto tonnenmaat van deze schepen steeg wel met 2,6% tot 657 miljoen BT.
De overslag van vloeibare bulk daalde in 2023 met 2,1% en bestendigt daarmee het hoge niveau van 2022. De aanvoer van chemicaliën levert wel fors in (-8,1%), gezien de dure energieprijzen en economische sputteringen die de chemiesector ondergaat. De overslag van biobrandstoffen daalde en ook die van LNG bleef onder het niveau van 2022 toen in volle energiecrisis zoveel mogelijk werd aangevoerd.
Het conventioneel stukgoed incasseerde een terugval van 18,8 procent ten opzichte van 2022. De staaltrafiek, die in dit segment erg belangrijk is, opteerde in de chaos van de covidpandemie weer meer voor breakbulktransport in plaats van containers. Vandaag gaat er weer meer staal per container de zee op. Ook de lagere vraag naar staal en verminderde Europese productie spelen hier een rol.
Het ro-rosegment verwelkomde 3,56 miljoen nieuwe wagens, een groei in aantal stuks van 9 procent. Het tonnage ging achteruit omdat er minder vrachtwagens en heavy equipment werden verscheept. Ro-ro, traditioneel sterk in Zeebrugge, kampt ook met de verslechterde economische toestand in het Verenigd Koninkrijk.
Haven-ceo Jacques Vandermeiren erkent dat de cijfers in alle segmenten een daling vertoonden, maar is de eerste om het verhaal te nuanceren. “De cijfers van de andere havens zijn wellicht nog slechter. Ons marktaandeel, zeker in container, is verhoogd met 1 procent. In moeilijke tijden blijft Antwerpen sterker staan dan de anderen.” Vandermeiren stipt ook aan dat de cijfers van 2023 qua grootteorde vergelijkbaar zijn met die van het pre-Covidjaar 2019, destijds het zevende recordjaar op rij voor de toen nog ongefuseerde Antwerpse haven.
Voor de komende tien jaar plant het Havenbedrijf liefst 3 miljard investeringen in nieuwe infrastructuur, vergroening en efficiëntie. Bekendste projecten zijn het nieuwe containerdok op de linker-Scheldeoever en de renovatie van de Royerssluis. Ook de Europaterminal krijgt een grondige make-over.
Niettemin verwachten de havenactoren snel actie van de bevoegde overheden in verband met het stikstofdecreet en het vergunningenbeleid. Rechtszekerheid is de grote verzuchting van de private bedrijven in de Antwerpse haven én het Havenbedrijf. De plannen voor extra containercapaciteit in Antwerpen en een nieuwe sluis in Zeebrugge zullen wellicht niet voor 2026 van start gaan, en intussen is de onduidelijkheid over PFAS een domper op de plannen van verschillende industriële actoren in het havengebied. “We verwachten in deze legislatuur van de Vlaamse regering nog beslissingen,” zegt Jacques Vandermeiren. “We mogen het tempo niet verliezen, de wereld draait verder, te traag evolueren en investeren riskeert opportuniteiten voor de toekomst te verliezen.”
